مدرسه ای شاد*

ایجاد فضای نشاط آفرین در مدارس با راهکارها و ابزارهای متفاوت، موضوعی است که کارشناسان بر آن تاکید دارند.
نیک نژاد در این زمینه در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا گفت: باید در مدارس از نمادها، رنگ ها و نشانه های شادی آور استفاده کرد. فضای مدارس ما به لحاظ فیزیکی برای دانش آموزان ایجاد نشاط نمی کنند. ساختمان مدارس در بیشتر موارد قدیمی و تا اندازه تخریب شده است. طراحی داخل کلاس ها نیز معمولا یکنواخت و کسالت آور است و در بیشتر موارد حتی کلاس های دانش آموزان درست و حسابی رنگ نشده است.
این کارشناس آموزش و پرورش در ادامه بر اهمیت پوشش دانش آموزان در ایجاد نشاط و شادی آنان تاکید کرد و افزود: رنگ و طرح لباس های فرمی که مدارس چه برای پسران و چه برای دختران در نظر می گیرند باید نشاط را برای دانش آموز به ارمغان آورد اما در بیشتر موارد پوشش دانش آموزان در مدارس قدیمی است و حتی رنگ های استفاده شده برای لباس ای فرم دانش آموزان رنگ های کدر و تیره است.
به گفته نیک نژاد یکنواختی نگاه های حاکم بر کتب درسی و روندهای آموزشی نیز معضل دیگری است که وضع را بدتر می کند. وی در این زمینه افزود: متاسفانه محتوای غالب کتاب های درسی در مدارس ما به روش بسیار خشکی ارایه شده و نوع تدریس معلمان نیز این شرایط را بدتر می کند، به گونه ای که دانش آموز باید سر کلاس بنشیند و به سخنرانی خشک معلم گوش دهد. این نوع از ارایه درس توسط معلمانی که آموزش کافی در زمینه نحوه ارایه دروس به دانش آموزان ندیده اند، رفته رفته علاقه و انگیزه را از دانش آموز می گیرد و دانش آموز را از درس و مدرسه دده می کند.
نیک نژاد اضافه کرد: تمرکز سیستم آموزشی نباید روی حفظ کردن، نمره و معدل باشد، بلکه باید با شاد و انگیزه بخش کردن دروس بر پرورش استعداد و خلاقیت در دانش آموزان مستعد متمرکز شود.
 

الف ) پیشنهاد به مدیران

1- نظارت مشارکتی بر فعالیت های آموزشی پرورشی مدرسه

2- تبادل تجربه ی موفق مدیران در رابطه با شاداب سازی مدرسه

3- مطالعه در خصوص شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت

4- استفاده از مدیریت مشارکتی که باعث خلاقیت و ابتکار می شود 

5- برقراری روابط حسنه در مدرسه

6- افزایش عزّت نفس در کارکنان و دانش آموزان با روش های صحیح

7- تشکیل کمیته ی شاداب سازی شامل مدیر ، معاون پرورشی ، دبیر ورزش ، هنر ،

نماینده ی دبیران ، دانش آموزان و انجمن اولیاء و مربیان

8- برگزاری اردو های تفریحی و سیاحتی با نظارت اولیاء

9- بها دادن به دانش آموزان کنجکاو ، پرسشگر ، پر تحرّک و شاداب

10- ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ های شاد و جذاب در مدرسه

11- توجه به وضعیت بهداشت محیط مدرسه 

12- دادن مسئولیت به دانش آموزان 

13- پربار کردن ساعات ورزش

14- ایجاد کتابخانه ی مناسب ، نمازخانه ی تمیز و جذاب

15- تهیه ی وسایل کمک آموزشی جهت تدریس بهتر معلمان

16- فراهم کردن برنامه ی مشارکت اولیاء در برنامه های شاداب سازی مدرسه

17- پخش موسیقی آرامبخش در ساعات استراحت

18- ترغیب کارکنان به استفاده از لباس های مناسب با رنگ های روشن و همچنین

انتخاب رنگ مناسب و شاد برای روپوش دانش آموزان

19- تشویق و اجرای بهترین طرح در زمینه ی شاداب سازی در آموزشگاه

20- تشکیل ایستگاه جایزه در مدارس جهت شاداب نمودن دانش آموزان 

21- نصب بُرد ستارگان»در راهروی مدارس ویژه ی تشویق و ایجاد نشاط در دانش آموزان 

منتخب درسی ، انضباطی ، قرآنی ، نماز و مسابقات مختلف ورزشی ، فرهنگی و هنری 

و نصب تصاویر دانش آموزان بر گزیده و ستاره ی آموزشگاه در بُرد مذکور

22- اجرای طرح مدام در آموزشگاه جهت تقویت استقلال فردی و مسئولیت پذیری و ایجاد

نشاط در دانش آموزان با پذیرش و اجرای سمت های مختلف

یشنهاد به معلمان

1- استفاده از روش های فعّال تدریس

2- استفاده از روش های مناسب تشویق و تنبیه

3- استفاده از وسایل کمک آموزشی نوین

4- برقراری ارتباط حسنه با دانش آموزان

5- ترغیب دانش آموزان به فعّالیت های گروهی

6- استفاده از روش گردش علمی و نمایشنامه ای

7- جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان

8- برگزاری کلاس پویا جهت ایجاد انگیزی و نشاط یادگیری در فراگیران

9- استفاده از خلاقیت های نوین و بکر در امر تدریس 

10- استفاده از آهنگ های بی کلام در کلاس های ورزش ، ادبیات ، زبان های خارجه در مواقع وم

11- استفاده از داستان و مثل و حکایت در تفهیم مطالب درسی به ایجاد نشاط و علاقه در بین دانش آموزان

12- همکاری در برگزاری جشن در مراسم مختلف نظیر جشن یلدا ، دهه فجر ، جشن نوروز ، روز معلم و .

13- کمک در جهت مشکلات اخلاقی ، درسی ، روحی و روانی دانش آموزان

14- ایجاد تفکّر مثبت نگری در دانش آموزان

15- ارائه ی مفاهیم و ظرایف دینی به شیوه های جذّاب

16- برگزاری نمایشگاه آثار دانش آموزان 

بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان ، باید از آغاز حیات آنان در نظر گرفته شود .دین

سه جزء اصلی دارد :

1- مذهبی بودن سازمانی متضمن عضویت در موسسات دینی

2- مذهبی بودن فردی که تعهد فردی نسبت به دین دارد .

3- عقاید دینی ، عقاید اصلی افراد هیتند که به دینشان و روابطشان با خدا بوده است .

آشنا کردن دانش آموزان با لطافت طبیعت از طریق برگزاری اردوها می تواند نشاط و شادابی

را با ادراک طبیعت خداوندی به دست آورد ؛ به طوری که با دیدن هر یک از ابعاد طبیعت حتی

بوییدن یک گل احساس لذت و شادمانی کند . انجام مراسم مذهبی می تواند موجب

شاداب سازی درونی و معنوی در مدارس باشد.

محیط ظاهری و فیزیکی شاد بر شادابی و شادمانی افراد تأثیر دارد . این بخش شامل :

1- فظاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه : دیوار های تزئین شده با نقاشی های زیبا ومتناسب

با محیط مدرسه ، سطح زمین مناسب ، کاشت درخت و فظای سبز ، قرار دادننیمکت های

رنگی و زیبا ، تابلوی زیبا در سر در مدرسه ، مناسب بودن اندازه ی محیط مدرسه

2- زیباسازی ساختمان مدرسه : رنگ آمیزی در و پنجره و ساختمان ، نصب پرده های زیبا ،

زیباسازی راهروها ، کلاس ها و قرار دادن گل های طبیعی و مصنوعی در راهروها ، مناسب

بودن اندازه ی کلاس ها و .

3- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه ، کتابخانه ، کارگاه و آزمایشگاه : استفاده از خوشبو کننده ها ،

قفسه های زیبا ، چیدمان مرتب و تمیز کتاب ها در کتابخانه ، وسایل آزمایشگاهی در آزمایشگاه و

وسایل مورد نیاز در کارگاه ، مناسب بودن محیط نمازخانه ، کتابخانه ، کارگاه و آزمایشگاه

4- پوشش های ظاهری دانش آموزان ، معلمان ، مدیر و کارکنان مدرسه : استفاده از روپوش های

شاد برای دانش آموزان و همچنین پوشش مرتب و استفاده از رنگ های شاد و روشن برای کارکنان

مدرسه

5- رعایت بهداشت : تمیز بودن محیط مدرسه ، کلاس ها ، بهداشت فردی و اجتماعی دانش آموزان

جو مدرسه متّکی بر نگرش و رویکرد افراد به مسائل ، موضوعات ، اشیاء ، امکانات ، و تعیین

کننده ی فرایند آموزش درون مدرسه ای است . جو مدرسه می تواند بر اساس وفاداری و

همدلی سازماندهی شود و یا افراد را در دو سوی یک دیوار بلند نا امنی و بی اعتمادی قرار

دهد . داشتن فرصت های برابر ، خودی محسوب شدن ، پذیرفته شدن و تمایل به همکاری

چند جانبه از جمله مؤلّفه های جو مدرسه می باشد .

دانش‌آموزان مهم‌ترین رکن نظام آموزش و پرورش هر کشوری محسوب می‌شوند.
عواملی که می‌تواند این سرمایه ملی را برای رشد بهینه و کیفی آماده سازد، مهارت‌های رفتاری است که در محیط آموخته می‌شود نه فقط محفوظات علمی.

مدارس تامین‌کننده نیروی کیفی جامعه‌اند و نه فقط تامین‌کننده کمیتی از خیل عظیم نیروی انسانی که به‌عنوان تحصیل کرده روانه جامعه می‌شوند. پس شناسایی و ایجاد زمینه برای رشد خصایل ممتاز بشری، اولین دغدغه دست اندرکاران تعلیم و تربیت در کلیه فعالیت‌های علمی یا فرهنگی است که باید با تمام وجود خود را وقف ایفای این وظیفه سنگین کنند.

ریچارد کارسون معتقد است که شادمانی حالتی از ذهن است نه رشته ای از حوادث، احساس آرامش بخش که می توانید همیشه تجربه اش کنید و با آن زندگی کنید و نه چیزی که برای یافتنش نیاز به جستجو داشته باشید، شادمانی در خارج از وجود شما نیست شادمانی یک احساس است (کارسوس، 1379، ص 129).

مایکل ارگایل معتقد است که شادی عبارت است از بودن در حال خوش حالی و سرور یا دیگر هیجانات مثبت یا عبارت است از راضی بودن از زندگی خود (آرگایل، 1383، ص 14).

شادمانی عبارت است از قضاوت و داوری انسان درباره ی چگونگی گذراندن زندگی خویش، این نوع واحدی از بیرون به فرد تحمیل نمی شود بلکه حالتی است درونی که از هیجانات مثبت تأثیر می پذیرد (مایرزودیز، 1995).